wtorek, 26 sierpnia 2014

Enharmonia dźwięków

Dźwięki o tym samym brzmieniu a o różnej nazwie i pisowni nazywamy dźwiękami enharmonicznymi lub enharmonicznie równoważnymi.

<img alt="Enharmonia dźwięków" src="enharmonia-dźwięków.jpg" />

Wyjaśnię to dokładnie, gdyż po wpisie  Enharmonia gam  otrzymałem drogą mailową zapytanie i prośbę o wyjaśnienie.

Dźwięk C (na lewo od dwóch czarnych klawiszy) można przedstawić na pięciolinii w trojaki sposób:
- jako nuta H z krzyżykiem (w kluczu wiolinowym krzyżyk i nuta np. na trzeciej linii),
- jako nuta C (w kluczu wiolinowym nuta np. między trzecią a czwartą linią),
- jako nuta D z podwójnym bemolem (w kluczu wiolinowym dwa bemole i nuta np. na czwartej linii).
Dźwięk Cis (lewy z dwóch czarnych klawiszy) można przedstawić na pięciolinii na trzy sposoby:
- jako nuta H z podwójnym krzyżykiem (w kluczu wiolinowym - znak podwójnego krzyżyka i nuta np. na trzeciej linii),
- jako nuta C z krzyżykiem (w kluczu wiolinowym krzyżyk i nuta np. między trzecią a czwartą linią),
- jako nuta D z bemolem (w kluczu wiolinowym bemol i nuta np. na czwartej linii).
Dźwięk D (pomiędzy dwoma czarnymi klawiszami) można przedstawić na pięciolinii w trojaki sposób:
- jako nuta C z podwójnym krzyżykiem (w kluczu wiolinowym - znak podwójnego krzyżyka  i nuta np. między trzecią a czwartą linią),
- jako nuta D (w kluczu wiolinowym nuta np. na czwartej linii),
- jako nuta E z podwójnym bemolem (w kluczu wiolinowym dwa bemole i nuta np. między czwartą a piątą linią).
Dźwięk Dis (prawy z dwóch czarnych klawiszy) można przedstawić w następujący sposób:
- jako nuta D z krzyżykiem (w kluczu wiolinowym krzyżyk i nuta np. pod pierwszą linią),
- jako nuta E z bemolem (w kluczu wiolinowym bemol i nuta np. na pierwszej linii),
- jako nuta F z podwójnym bemolem (w kluczu wiolinowym dwa bemole i nuta np. miedzy pierwszą a drugą linią).
Dźwięk E (na prawo od dwóch czarnych klawiszy) można przedstawić na pięciolinii w trojaki sposób:
- jako nuta D z podwójnym krzyżykiem (w kluczu wiolinowym znak podwójnego krzyżyka i nuta np. pod pierwszą linią),
- jako nuta E (w kluczu wiolinowym np. na pierwszej linii),
- jako nuta F z bemolem (w kluczu wiolinowym bemol i nuta np. między pierwszą a drugą linią).
Dźwięk F - podobnie jak dźwięk C - na trzy sposoby: z krzyżykiem, jako sama nuta i z dwoma bemolami.
Dalej podobnie dźwięk Fis i następne, aż do dźwięku H.
Omówię jeszcze dźwięk który zapisywany może być tylko na dwa sposoby.
Dźwięk Gis (środkowy z trzech czarnych klawiszy) można przedstawić:
- jako nuta G z krzyżykiem (w kluczu wiolinowym krzyżyk i nuta np. na drugiej linii),
- jako nuta A z bemolem (w kluczu wiolinowym bemol i nuta np. miedzy drugą a trzecią linią).

Korzystanie w praktyce z tych wiadomości ma miejsce w trakcie gry na instrumencie i dopiero wtedy staję się zupełnie zrozumiałe a nawet wręcz oczywiste.

WPISY O PODOBNEJ TEMATYCE

piątek, 22 sierpnia 2014

Melodyka utworu muzycznego

Melodyka to następstwo dźwięków różnych wysokości, opartych o schemat rytmiczno - metryczny.
Każda melodia posiada charakterystyczne cechy:
- Punkt kulminacyjny (najmocniejszy moment w utworze).
- Dźwięk najwyższy i dźwięk najniższy.
- Ambitus (rozpiętość interwałowa pomiędzy najniższym a najwyższym dźwiękiem melodii).
- Charakterystyczne interwały.
- Charakterystyczne zwroty lub wartości rytmiczne.
- Kierunek: wznoszący, opadający, linia falista, linia pozioma.

<img alt="Melodyka" src="melodyka.jpg" />

Wszystkie te cechy sprawiają, iż wyróżnić możemy następujące rodzaje melodyki:

- Melodyka kantylenowa. Jest to melodia o lirycznym, śpiewnym charakterze. Dotyczy zarówno melodii śpiewanej, jak i wykonywanej na instrumencie.

- Melodyka figuracyjna. Figuracja to przetwarzanie przez kompozytora motywów rytmicznych i melodycznych w utworze muzycznym, za pomocą rozdrobnienia rytmu. Często mówimy o figurowanej melodii, figurowanym basie.

- Melodyka ornamentalna. Ornament z j. łac. to ozdoba. Ornamentyka to stosowanie ozdobników w utworze muzycznym, a melodia ornamentalna to melodia upiększona ozdobnikami. Do najczęściej spotykanych ozdobników należą: przednutka, obiegnik, tryl, tremolo, glissando, arpeggio, mordent.

- Melodyka deklamacyjna. Deklamacja, deklamowanie - to recytowanie tekstu. Jest to melodia zbliżona do mowy. Melodia deklamacyjna występuje w recytatywach, mających na celu przyśpieszanie akcji w utworze dramatycznym.

WPISY O PODOBNEJ TEMATYCE
 Metrum   Tonacja utworu   Utwór muzyczny 

piątek, 8 sierpnia 2014

Enharmonia gam

Enharmonia jest to możliwość zapisu tych samych dźwięków na różne sposoby z wykorzystaniem znaków chromatycznych - krzyżyków albo bemoli.
Gamy tego samego trybu (czyli majorowe lub minorowe), których toniki w systemie temperowanym (czyli przy podziale oktawy na 12 półtonów) są dźwiękami o tej samej wysokości, ale posiadają różne pisownie, nazywamy gamami enharmonicznymi lub enharmonicznie równoważnymi.
Poniższa tabela zawiera zestawienie gam enharmonicznych - majorowych i minorowych:

<img alt="Enharmonia" src="enharmonia.jpg" />

W praktyce posługujemy się tonacjami posiadającymi nie więcej niż sześć znaków przykluczowych. Należy jednak zwrócić uwagę, że np. w tonacji minorowej (moll), częściej używa się gamy es -6 bemoli niż dis -6 krzyżyków i gamy as -7 bemoli aniżeli gis -5 krzyżyków. Wynika to ze względów harmonicznych i jednak łatwiejszego czytania zapisu nutowego w tonacjach es-moll i as-moll, niż w tonacjach dis-moll i gis-moll - gdzie często pojawiają się podwójne krzyżyki.
Doskonałym sposobem na zrozumienie zależności i prawidłowości rządzących gamami i tonacjami jest zapoznanie się z grafiką koła kwintowego dostępną na bocznym pasku tego bloga.

WPISY O PODOBNEJ TEMATYCE
 Tonacja utworu   Znaki chromatyczne 

niedziela, 3 sierpnia 2014

Fake booki

Fake booki to uproszczone zapisy nutowe utworów muzyki popularnej i jazzowej. 
Melodia utworu umieszczona jest na pojedynczej pięciolinii, nad którą znajdują się symbole akordów. 
Symbole te maja służyć wykonawcy do improwizowania akompaniamentu.

<img alt="Fake book" src="fake-book.jpg" />

Każdy gatunek muzyczny ma swoją specyfikę i stawia wykonawcom inne wymagania. 
Podczas gdy w muzyce klasycznej od wykonawcy oczekuje się bardzo pieczołowitego wykonania zapisu nutowego, to w muzyce jazzowej i pop utwory składają się po prostu z melodii, słów-gdy chodzi o piosenkę i akordów. Fake booki są wtedy zupełnie wystarczającą formą uproszczonego zapisu nutowego i stwarzają możliwość kreatywnego akompaniamentu.

Należy pamiętać, że:
- symbole akordów znajdujące się nad pięciolinią to tylko podpowiedź i należy traktować te sugestie z pewną rezerwą,
- wszystkie akordy oznaczone dużymi literami to akordy durowe a przy symbolach akordów molowych zawsze znajduje się mała litera "m",
- partia dla prawej dłoni do zazwyczaj tylko zapis głównej linii melodycznej na nie kompletny zapis nutowy.

WPISY O PODOBNEJ TEMATYCE
 Łatwe akordy   Najłatwiejsze utwory   Znane melodie 

piątek, 1 sierpnia 2014

Słowniczek - K


kasownik - znak chromatyczny znoszący (kasujący) działanie ustanowionych wcześniej krzyżyków i bemoli.
keyboard - nieduży, stosunkowo tani instrument cyfrowy z wbudowanymi głośnikami.
klawesyn - jeden z przodków fortepianu charakteryzujący się metalicznym dźwiękiem o stałym natężeniu. Struny w klawesynie były szarpane za pomocą piórek a nie uderzane przez młoteczki.
klawiatura - zestaw białych i czarnych klawiszy, ułożonych w określony sposób, za pomocą którego obsługuje się elektroniczne i akustyczne instrumenty klawiszowe.
klawiatura dynamiczna - klawiatura umożliwiająca grającemu sterowanie głośnością wydawanych przez instrument dźwięków przez energiczność i siłę naciskania klawiszy.
klucz - znak stawiany na początku pięciolinii, określający, w jaki sposób czytać nuty zapisane na tej pięciolinii, którą otwiera. Zazwyczaj nuty zapisane w kluczu wiolinowym gramy prawą ręką, w kluczu basowym - lewą.
kontrapunkt - muzyka składająca się z kilku równoległych melodii, które współbrzmią ze sobą. Kompozycja takich dzieł jest wyjątkowo trudna, wymaga zachowania wielu reguł z matematyczną precyzją.
kreska taktowa - pionowa linia służąca do dzielenia pięciolinii na takty, czyli jednakowej długości odcinki zapisu nutowego.
krzyżyk - znak chromatyczny podwyższający o pół tonu nutę przy której stoi.

propozycje haseł do postów "Słowniczek - A-Z" są mile widziane.